مطالعۀ تطبیقی شرایط داوطلبان مجلس شورای اسلامی ایران و ولسی جرگۀ افغانستان

در حقوق انتخابات، چگونگیِ نامزدی در انتخابات مستلزم شرایطی است و یکی از مهم‌ترین موضوعاتِ نظام‌های انتخاباتی، «شرایط داوطلبان انتخابات» است. این وضعیت بیانگر اهمیت موضوعِ شرایط داوطلبان انتخابات است. نگاهی به منظومۀ انتخاباتی مجلس شورای اسلامی ایران و ولسی جرگۀ افغانستان گویای آن است که قانون‌گذاران هر دو کشور شرایطی را برای نامزدهای انتخابات مجلس پیش‌بینی کرده‌اند. نگارندگان این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی تلاش کرده‌اند از منظر تطبیقی، ضمن بررسی وجوه تشابه و تفاوتِ انتخاباتِ دو مجلسِ شورای اسلامی ایران و ولسی‌ جرگۀ افغانستان، آسیب‌های اصلیِ مترتب بر نظام انتخاباتیِ هر دو مجلس را برجسته کنند و به این نتیجه رسیده‌اند، نخست اینکه نظام انتخاباتی ایران در مورد داوطلبان، توأمان دو شرطِ «عینی» نظیر شرط سن، و شرط «ذهنی» مانند اعتقاد به اسلام را تعیین کرده است، اما نظام انتخاباتی ولسی‌ جرگه از شرایط «عینی» پیروی کرده است. دوم، نظام حقوقی ایران با شناسایی شرط داشتن مدرک تحصیلی نسبت به نظام انتخاباتی افغانستان پیشتاز است. درمقابل، نظام انتخاباتیِ ولسی جرگۀ افغانستان با پیش‌بینی شرطِ «پرداخت مبلغ معین و داشتن تأییدیۀ هزار نفر» برای نامزدهای انتخابات، از تحمیلِ هزینۀ بیهوده به بیت‌المال پیشگیری کرده و از این نظر، نظام انتخاباتی افغانستان از نظام انتخاباتی ایران پیشرو‌تر است. سوم، دو نظام پیش‌گفته در شرایطی چون تابعیت، سن و عدم سوء پیشینۀ کیفری مرزهای مشترک دارند.